“Laten we samen het veld groter maken, zodat iedereen erbij kan horen”

“We spreken altijd over inclusie: er is een systeem, en we moeten ervoor zorgen dat iedereen erin past. Maar misschien is het beter om te spreken over expansie of uitbreiding. Het idee dat we samen het veld groter maken, zodat iedereen erbij kan horen.” Dat zei Willem Bongers-Dek, voorzitter van het BoekenOverleg, bij aanvang van ‘Elk verhaalt telt: samen naar meer impact’, een boeiende namiddag met een-op-eengesprekken en inspirerende sessies over inclusie in de letterensector, en vooral hoe we samen meer impact kunnen creëren.

Op donderdag 30 november kwam een tachtigtal mensen uit de boeken- en letterensector naar Hotel Dumont, de werk- en ontmoetingsplek van Literatuur Vlaanderen en Iedereen Leest, om met elkaar in gesprek te gaan over inclusie en diversiteit. En vooral over de vraag: hoe kunnen we samen meer impact creëren?

“We hebben iedereen nodig om ons verhaal te versterken”, zei Sylvie Dhaene, directeur van Iedereen Leest, net voor de dag van start ging. “Want een toegankelijk ecosysteem gaat uitsluiting tegen, dat onmiddellijke kwalijke gevolg van een gebrek aan toegankelijkheid, en dat kunnen we maar bereiken door wie er (nog) niet bij hoort te betrekken, te laten deel-hebben. Het betekent actief op zoek gaan naar wie er nog niet bij hoort, op zoek gaan naar expertise die we nog onvoldoende bezitten, en dus samenwerken en kiezen voor gedeelde verantwoordelijkheid.”

De gespreksnamiddag draaide rond zes thema’s, met hosts uit de werkgroep van Elk verhaal telt, die de dag mee hebben vormgegeven:

• toegankelijkheid: Sylvie Dhaene van Iedereen Leest
• creatie: An Leenders en Aileen De Verneij van Creatief Schrijven
• publieksbereik: Winny Ang & Will-Limba Moleka
• aanbod & programmatie: Ilke Froyen van Passa Porta (samen met Annabelle Van Nieuwenhuyse van Cinemaximiliaan)
• presentie & publicatie: Julie Verhaert van Pelckmans uitgevers
• personeelsbeleid: Sophia Honggokoesoemo

Een-op-eengesprekken

Via het online platform Conversation Starter maakten alle deelnemers op voorhand afspraken met elkaar. Tijdens maximaal vijf een-op-eengesprekken van telkens 20 minuten konden ze vragen over inclusie en diversiteit aan elkaar stellen, of net ervaringen en expertise delen. Die formule bleek een succes. “20 minuten is echt te kort”, “praten we straks verder?”, “kom, we wisselen onze contactgegevens meteen uit”, waren veel gehoorde zinnetjes.

Een deelnemer beschrijft het zo: “Gesprekken van slechts 20 minuten zorgen ervoor dat je ofwel heel snel tot de essentie komt, ofwel blijft hangen in een status quo: ‘Dit is nu de situatie. Inderdaad.’ Maar sowieso breid je je netwerk uit, leer je boeiende mensen kennen, en worden veel van de gesprekken hier of later vervolgd.”

Beroepsgeheim

Waarover gingen de gesprekken? Schrijfdocente Gretel worstelt met inclusief taalgebruik: “Wij werken met doelgroepen, mensen met dementie bijvoorbeeld, of personen met een beperking. Als we daarover in ons team praten, merk ik dat de taal ons parten speelt. Hoe noem of benoem je onze doelgroepen? Wat mag je zeggen en wat niet?”

Een uitgever en een illustrator praten over een boek dat ze misschien samen zullen maken. Een boek voor jongeren, dat de grenzen van meertaligheid aftast. “Maar meer kan ik er niet over zeggen, hoor, dat is beroepsgeheim!” De illustrator toont enkele prenten en is niet zeker of ze goed genoeg zijn. De uitgever zegt: “Dat je twijfelt! Je legt de lat zo hoog.”

“Ik ontmoet hier veel bereidwillige collega’s die openstaan voor feedback, en die willen bijleren”, zegt Naomi, coördinator diversiteit en inclusie van Stad Gent. “Het is zo belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat ze mogen zijn wie ze zijn in de maatschappij, en op hun werk, dat ze erbij horen. We hebben nog veel stappen te zetten, maar het is goed dat we de aandacht hebben van de sector, en die vasthouden.”

“Wat is goed Nederlands? En wie bepaalt die regels?” Marketeer Hamza stelt de vraag aan auteur en journalist Doreen. “Mensen van kleur beschouwen ervaren boeken niet als een veilige omgeving omdat ze niet gepresenteerd worden. We hebben rolmodellen nodig: mensen van kleur die een podium krijgen.”

Inspiratie buiten de sector

Tussen de gesprekken door konden de deelnemers zich laten inspireren door drie organisaties van buiten de sector:

• City Pirates is meer dan een voetbalclub. De organisatie richt zich tot Antwerpse jongeren en hun ouders, voornamelijk uit sociaal moeilijke wijken. Ze geven de jongeren een veilige plek om zichzelf te zijn. Naast voetballen, bieden ze ook muziekworkshops aan, bereiden ze de jongeren voor op het werkleven en helpen ze hen met hun persoonlijke ontwikkeling. Will-Limba Moleka ging in gesprek met trainer Yves Kabwe Kazadi en directeur Michiel De Visschere over hun werking: hoe bereiken ze hun doelgroep? Hoe geven ze constructieve feedback? Hoe zorgen ze voor hun community? Je ontdekt het allemaal in dit filmpje.
• Stedelijk Leersteuncentrum Antwerpen wil meer inclusief onderwijs. Het is het eerste aanspreekpunt voor scholen die nood hebben aan extra ondersteuning voor hun leerlingen. Julie Verhaert (Pelckmans uitgevers) interviewde medewerker Laura van Alphen en directeur Ellen Ferny over inclusieve praktijk in je organisatie beoordelen, de kracht van samenwerken, gewoontes durven loslaten en je doelgroep leren kennen. Lees hier meer.
• Cinemaximiliaan is een filmproductiehuis voor en door nieuwkomers in België. Ze organiseren workshops en filmvertoningen in asielcentra, bij mensen thuis of bij andere culturele instellingen. De organisatie bouwt bruggen voor ontmoeting en co-creatie waardoor nieuwkomers op weg kunnen in hun nieuwe thuisland. Ilke Froyen (Passa Porta) interviewde coördinator Annabelle Van Nieuwenhuyse over de werking van Cinemaximiliaan, de uitdagingen waar ze voor staan en hoe ze die aanpakken. Ontdek meer over hun werking.

En nu?

Nieuwe connecties zijn gelegd, ervaringen werden uitgewisseld, nu is het tijd voor een volgende stap. Elk verhaal telt, een initiatief van het BoekenOverleg, organiseert enkele leertrajecten op maat van verschillende spelers in de boeken- en letterensector, die van start gaan in 2024. Met één doel: samen meer impact creëren. Heb je interesse in zo’n traject, denk je graag mee na over de invulling daarvan of wil je een ervaring met ons delen, heb je een goede tip, of zit je met een vraag? Schrijf je in op de nieuwsbrief of stuur ons een berichtje.