Praktijk in de kijker: auteurslezing voor leerlingen met een visuele beperking

Bubao Spermalie De Kade in Brugge is een school voor buitengewoon onderwijs met een afdeling voor leerlingen met een visuele beperking. Op uitnodiging van ergotherapeut Tina Mutschinski en logopediste Anneleen Meire kwam leesfee Emy Geyskens er in maart voorlezen uit haar boek ‘Mijn zus woont in het donker’. Fotograaf Bob Van Mol was erbij en maakte een verslag.

Tekst en foto’s: Bob Van Mol

“De auteurslezing van Emy past helemaal in de opening van de prikkeltuin, een multisensoriële bibliotheek voor blinden en slechtzienden”, vertelt Anneleen wanneer ik aankom. “Dat is het resultaat van een Erasmusproject van twee jaar dat wij zijn aangegaan met een partnerschool in Duitsland. Wij hebben hier zowel slechtziende als blinde leerlingen en dat is een heel specifieke doelgroep. Dat maakt het moeilijk om in eigen land veel nieuwe kennis op te doen. Via het Erasmusproject gingen we op bezoek bij een Duitse school om te kijken hoe zij werken. Dat was heel inspirerend.”

Zodra Emy geïnstalleerd is, stromen de kinderen het lokaal binnen en zoeken ze een plekje in de knusse voorleeshoek. Als opwarmertje heffen de kinderen samen met de begeleiders het themalied van de prikkeltuin aan. Daarin zitten ook wat Duitse zinnetjes in, als eerbetoon aan de samenwerking met de Duitse school.

De prikkeltuin, de prikkeltuin
lesen kann so ehrlich sein
de prikkelprikkelprikkeltuin
da kann es so gemütlich sein!

Boeken lezen, boeken voelen
horen ruiken, dromen zoeken in verhaaltjes.
Reis je mee?
Duik je mee in die woordenzee?

Spannende boeken, gekke boeken,
brailleboeken en voelboeken.
Groteletterboeken.
Duik je mee in die woordenzee?

Voorlezen

Daarna leest Emy voor uit ‘Mijn zus woont in het donker’, dat ze samen met Kolet Jansen schreef. Emma kan niets zien en dat is weleens lastig. Ze kan de meeste dingen zelf, maar soms struikelt ze over dingen die niet op hun plaats staan. En wat gebeurt er als thuis opeens het licht uitvalt?

“Ik hoor iets!” roept Anna opeens.
Simon en Emma houden hun adem in.
“Sssssss …” Er klinkt een sissend geluid.
“Er sist iets”, zegt Simon. “Wat kan dat zijn?”
“Een slang!” gilt Anna bang.
“Doe niet zo gek”, zegt Emma.
Dapper loopt ze in de richting van het geluid.
Anna pakt snel een tip van Emma’s trui beet en loopt mee.
Ze wil niet alleen in het donker blijven.
“Ik hoor het al, het is water”, zegt Emma.

Vragen beantwoorden

“Vandaag is het geen lezing zoals anders”, vertelt Emy. “Tijdens andere auteurslezingen laat ik de kinderen mee covers creëren en met puzzels werken. Vandaag is het een voorleesmoment, waarbij ik ook vertel hoe het boek tot stand gekomen is en over de illustrator Mark Janssen. Ik luister ook heel graag naar de reacties van de kinderen: wat ze vinden van het boek? Ik vraag hen ook naar suggesties voor mijn volgende boeken. Soms komen er persoonlijke vragen en daar geef ik graag een eerlijk antwoord op.”

“Wat is je lievelingskleur”, vraagt een van de kinderen.
“Geel”, antwoordt Emy vrolijk, “omdat ik in Geel geboren ben!”

“Hoe lang schrijf je al”, vraagt iemand anders.
“Een heel goeie vraag, ik schrijf al bijna twintig jaar!”

“Hoe oud ben je?”
“Vijfentwintig jaar”, lacht Emy.

Inclusieve kinderboeken maken

Emy: “Ik vind het vooral erg fijn dat ik het boekje nog eens kan voorlezen, want het is dit jaar exact tien jaar oud. Vandaag is het dus ook een beetje feest voor het boekje.”

Daar pikt Anneleen meteen op in: “We zijn heel blij dat het boek er is, we gebruiken het heel veel. Het helpt om aan te tonen dat onze kinderen ook hun talenten hebben. Naar verwerking toe is dat erg belangrijk. We werken samen met uitgeverijen om meer inclusieve kinderboeken te creëren, want het is heel moeilijk om leuke en attractieve kinderboeken te vinden voor slechtziende of blinde kinderen. Zo hebben we nu bijvoorbeeld een project lopen met Luisterpuntbib, Licht & liefde en uitgeverij Clavis om een Anna-boekje van Kathleen Amant om te zetten in braille en voelbare tekeningen, maar ook met zwartdruk.”

Soms zijn de ouders blind en de kinderen niet, maar willen de ouders toch kunnen voorlezen. Het opzet is om leesmotivatie bij tactiele lezers te bevorderen. We merken dat zij de motivatie verliezen om zelf nog braille te lezen en veel liever audioverhalen luisteren, maar natuurlijk gaat hun leesvaardigheid daardoor wat achteruit. Dat willen we absoluut vermijden.